Në Komisionin e Çështjeve Europiane, u zhvillua një debat me rëndësi kombëtare për mënyrën si Shqipëria duhet të trajtojë investimet e huaja në fushat strategjike dhe sensitive për sigurinë e vendit. Në fokus ishte një propozim i paraqitur së fundmi nga deputeti i mazhorancës Eduard Shalsi, i cili kërkon të ndryshojë një nen të ligjit ekzistues për investimet e huaja, një ligj i vitit 1993. Por ky propozim është përballur me kritika të forta nga kryetarja e Komisionit, deputetja e Partisë Demokratike, Jorida Tabaku.

Tabaku, e cila prej muajsh ka depozituar një draft-ligj të plotë mbi Shqyrtimin e Investimeve të Huaja, i hartuar në bashkëpunim me Departamentin Amerikan të Tregtisë dhe Departamentin e Shtetit, denoncoi tentativën e mazhorancës për të djegur këtë nismë duke sjellë një “arnim ligjor” pa konsultim dhe pa thellim në thelbin e çështjes. Sipas saj, ndryshimi që propozon Shalsi jo vetëm që nuk përmbush standardet e Bashkimit Europian dhe të partnerëve strategjikë si SHBA, por i lë të gjitha kompetencat në dorë të qeverisë, duke përjashtuar totalisht rolin e Kuvendit si organ mbikëqyrës dhe informues.

“Nuk kemi luksin të shpikim marifete me nene që na integrojnë në BE vetëm në letër. Kemi detyrimin të jemi seriozë,” u shpreh Tabaku në fjalën e saj, duke theksuar se Shqipëria ka marrë angazhime të qarta për të zhbërë ligjin e investimeve strategjike dhe për të miratuar një ligj kuadër që do të përputhej me rregulloren e BE-së dhe praktikat më të mira euroatlantike.

Tabaku theksoi gjithashtu se drafti i saj është fryt i një pune serioze dhe konsultimesh të gjera jo vetëm me partnerët ndërkombëtarë, por edhe me komunitetin e biznesit dhe dhomat e tregtisë. Ajo kujtoi se nuk është hera e parë që një nismë e saj serioze mbahet në sirtar, siç ndodhi më parë me ligjin për mikrokreditë – një tjetër betejë e saj për mbrojtjen e interesit publik dhe konsumatorëve shqiptarë.

“Qeveria duhet t’i qëndrojë angazhimeve që ka marrë në Procesin e Berlinit dhe në dialogun me Bashkimin Europian. Investimet që prekin sigurinë kombëtare nuk mund të kalojnë pa kontroll dhe pa transparencë,” nënvizoi Tabaku.

Propozimi i saj nuk kërkon që parlamenti të marrë vendime për investimet specifike, por të jetë i informuar dhe të ketë mundësinë të ushtrojë rolin e vet kushtetues në mbikëqyrjen e qeverisë, në veçanti kur bëhet fjalë për sektorë strategjikë si energjia, infrastruktura, telekomunikacioni dhe teknologjia.

Në aspektin teknik, propozimi i deputetit Shalsi bie në kundërshtim me Rregulloren e BE-së për shqyrtimin e investimeve të huaja direkte, e cila kërkon transparencë, informim parlamentar dhe mekanizma të qartë për vlerësimin e rreziqeve ndaj sigurisë kombëtare dhe interesave strategjike. Ndryshe nga kjo qasje, drafti i Shalsit e delegon të gjithë përgjegjësinë te qeveria përmes një Vendimi të Këshillit të Ministrave, pa përcaktuar kritere të qarta, pa përfshirje parlamentare dhe pa ndonjë proces të hapur konsultimi. Pikërisht këtu qëndron forca e nismës së Jorida Tabakut: ajo reflekton praktikën më të mirë europiane dhe është ndërtuar në përputhje të plotë me udhëzimet e Komisionit Europian dhe të partnerëve tanë strategjikë. Në një kohë kur integrimi europian kërkon reforma të thella dhe jo fasadë.

Një tjetër çështje thelbësore që ngriti deputetja Tabaku lidhet me detyrimin e qeverisë shqiptare për të anulluar Ligjin e Investimeve Strategjike, si pjesë e angazhimeve të marra në kuadër të procesit të integrimit europian dhe dokumenteve të miratuara në kuadër të Procesit të Berlinit. Ky ligj, i cilësuar nga shumë aktorë vendas dhe ndërkombëtarë si i papërputhshëm me parimet e konkurrencës së lirë dhe transparencës, ka shërbyer për vite me radhë si një instrument klientelist dhe pa garë për favorizimin e interesave të ngushta. Tabaku theksoi se mbajtja në fuqi e këtij ligji bie ndesh me premtimet e qeverisë ndaj BE-së dhe zvarritja e zëvendësimit të tij me një ligj kuadër modern për investimet e huaja dëshmon mungesën e vullnetit real për reforma. Nisma e saj, e ndërtuar mbi praktikat më të mira europiane, synon pikërisht të mbyllë këtë kapitull të keqadministrimit dhe të hapë rrugën për një sistem të ri, transparent dhe të mbrojtur ndaj ndikimeve të rrezikshme.